Minderjarige kinderen en voogdij

Minderjarige kinderen en voogdij

In onze dagelijkse gesprekken met relaties over hun financiële situatie en wensen komt het nut en/of de noodzaak van een testament regelmatig aan de orde. De vraag, of een testament noodzakelijk is, kan het beste door de notaris worden beantwoord. Sinds 1 januari 2003 is het nieuwe erfrecht van kracht. Daardoor is over het algemeen in minder situaties dan voorheen een testament noodzakelijk. Maar het kopen van een huis, samenwonen en kinderen zijn allemaal aanleidingen voor een gesprek over een testament. Vandaag staan we met u stil bij een belangrijk onderdeel van een testament, de voogdijregeling over minderjarige kinderen.

Geen testament en dan?
Wanneer beide ouders in een gezin met minderjarige kinderen overlijden is het van grootste belang dat er op een zorgvuldige manier wordt omgegaan met de belangen van de kinderen. Zonder nadere regeling loopt de benoeming van een voogd via de rechterlijke macht. De rechter zal proberen via overleg met de familie tot een oplossing te komen. Lukt dit niet, dan zal hij de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen. Nadat hij een voogd heeft benoemd, zorgt de rechter er ook voor dat deze wordt ingeschreven in een openbaar voogdijregister.

Via testament heft in eigen hand
Om het heft in eigen handen te houden is het noodzakelijk een testament op te laten stellen, waarin een voogdijregeling wordt opgenomen. Veel ouders met minderjarige kinderen doen dit in de praktijk ook. Meestal wordt er iemand benoemd uit de kring van familieleden en doorgaans zullen alle kinderen worden ondergebracht bij de benoemde voogd. De testamentaire voogdijregeling zal in de meeste testamenten slechts enkele regels omvatten. De wet kent voldoende regelgeving inzake de voogdij. Uitgangspunten zijn dat de voogd het kind vertegenwoordigt in alle rechtshandelingen en dat hij het vermogen van het kind als een goed voogd moet beheren. Doet hij dit niet, dan is hij aansprakelijk voor de ontstane schade. Voor sommige handelingen heeft de voogd de toestemming van de kantonrechter nodig.

Let op bij gezamenlijke voogdij
Sinds een paar jaar kan de voogdij in testamenten ook aan twee personen gezamenlijk worden toegewezen. Dit zal velen ook aanspreken. Dit om de eenvoudige reden dat men zijn kinderen niet alleen aan bijvoorbeeld de eigen zus wil toewijzen maar ook aan diens man, de zwager. De kinderen worden immers ondergebracht in het gezin en niet bij één persoon. Er bestaan echter grote verschillen tussen beide vormen. Indien er één voogd is aangewezen kan deze voogd de benodigde kosten voor de verzorging en opvoeding van de onder voogdij staande kinderen halen uit het vermogen van de kinderen (de spaargelden en/of de overwaarde van de eigen woning van de ouders van de kinderen).Dit zal u ook logisch in de oren klinken. Ook voor het gebruik van het vermogen van het kind bestaan overigens richtlijnen zodat het plunderen van het vermogen van het kind in principe niet tot de mogelijkheden behoort. Tevens dient de voogd aan het einde van de voogdij rekening en verantwoording af te leggen.

Voor gezamenlijke bij testament benoemde voogden gelden echter geheel andere regels. Zij dienen de kosten van de verzorging en opvoeding van het onder hun voogdij staande kind namelijk uit hun eigen vermogen te voldoen. Als de voogden de benodigde kosten toch uit het vermogen van het kind halen, ontstaat er een schuld aan dit kind. Een verschil met de benoeming van één voogd is, dat wanneer de gezamenlijke voogden het onder voogdij staande kind in hun testament benoemen tot erfgenaam (al dan niet tezamen met anderen), de Successiewet een tegemoetkoming kent bij de vaststelling van de successierechten. Dit onder voogdij staande kind worden door deze bepaling gelijkgesteld aan de eigen kinderen van de voogden. Voor eigen kinderen geldt een grotere vrijstelling bij de bepaling van de successierechten, die via deze tegemoetkoming dus ook wordt toegekend aan de onder voogdij staande kinderen.

Voogd kan weigeren voogdij te aanvaarden
Heen via testament benoemd voogd mag, na het overlijden van de ouders van de minderjarige kinderen, om hem moverende redenen besluiten toch niet de voogdij op zich te nemen. Dat is geen reden tot paniek. De persoon in kwestie zal dit doorgaans aankaarten bij de notaris. Deze zal vaak adviseren binnen de familie in onderling overleg een andere voogd te zoeken waarna een bezoek aan de rechter kan worden gebracht. Komt de familie er niet uit dan zal de rechter, eventueel in overleg met de Raad van de Kinderbescherming, voorzien in een voogd.

Onzekerheid over opgemaakt testament ?
Wilt u zeker weten of een overleden familielid wel of geen testament heeft laten opmaken, dan kunt u hiervoor het Centraal Testamentenregister raadplegen. Na een overlijden heeft iedereen daar toegang toe. De handigste manier om na te gaan of iemand een testament heeft laten maken is door dit aan een notaris te vragen. Hij of zij zal dan het register raadplegen en u adviseren over de stappen die het best kunnen worden ondernomen.